Δεν είναι ιδιαίτερα απλό να ορίσει κανείς τον τρόπο με τον οποίο σκέπτεται ένας άνθρωπος, αλλά να μου επιτρέψετε μια απλοϊκή προσομοίωση.
Το πρώτο απαιτητό είναι να βρεθεί το αντικείμενο που θα απασχολήσει το νου του, αυτό που θα μπορούσαμε κοινά να ονομάσουμε “τροφή για σκέψη”. Το αντικείμενο αυτό γύρω από το οποίο θα περιελιχθεί η σκέψη, θα μπορούσε να είναι ένας προβληματισμός, μια δύσκολη κατάσταση, μια απόφαση για το μέλλον ή οτιδήποτε άλλο, απλό ή σύνθετο.
Ακολούθως είναι απαραίτητη η συλλογή των σχετικών δεδομένων. Όσο καλύτερα φιλτράρει κανείς τα άχρηστα δεδομένα και συγκρατήσει προς επεξεργασία αυτά που είναι σημαντικά και σχετίζονται με το αντικείμενό του, τόσο καλύτερο σημείο αφετηρίας έχει στη διαδικασία που ακολουθεί.
Από την πολυσύνθετη διαδικασία της νοητικής επεξεργασίας των δεδομένων, ο ανθρώπινος νους δουλεύει με το μοναδικό του τρόπο και καταλήγει στα συμπεράσματα και τις αποφάσεις του.
Φυσικά σε όλη αυτή τη διαδικασία ο άνθρωπος δεν μπορεί να παραμείνει αλάνθαστος. Υπάρχουν πολλά στάδια στα οποία τα σφάλματα καραδοκούν. Από ένα σφάλμα στην εκτίμηση της αρχικής κατάστασης, μια λανθασμένη εκτίμηση των δεδομένων, έως μια προβληματική νοητική επεξεργασία, όλα εύκολα μπορούν να οδηγήσουν σε μια λάθος απόφαση. Αποδεχόμενος τη συχνότητα αυτών των λανθασμένων αποφάσεων, ο λαός μας λέει “άνθρωποι είμαστε και λάθη κάνουμε”.
Κατ' αρχάς θα είχαμε μια ομάδα ανθρώπων που θα όριζαν το αντικείμενο της σκέψης, ο καθένας από τη δική του πλευρά. Όταν ένας παρατηρητής βλέπει μια σφαίρα από ένα μόνο σημείο, ουσιαστικά δεν βλέπει τίποτα περισσότερο από έναν κύκλο, γι' αυτό το λόγο χρειαζόμαστε δύο μάτια για να εκτιμήσουμε τις τρεις χωρικές διαστάσεις αυτού του κόσμου. Ομοίως ένα πολυσύνθετο θέμα, από όσες περισσότερες οπτικές γωνίες το δεις, τόσο καλύτερα το αντιλαμβάνεσαι.
Σε επόμενη φάση, μια ομάδα ανθρώπων είναι ευνόητο ότι μπορεί να συλλέξει πολύ περισσότερα δεδομένα προς αξιολόγηση, των οποίων η σχετικότητα και αξιοπιστία ελέγχεται παράλληλα από περισσότερους από έναν ανθρώπους.
Το δύσκολο τμήμα αυτής της διαδικασίας της συλλογικής σκέψης, είναι η τελική νοητική επεξεργασία των δεδομένων. Γιατί η σκέψη κάθε ανθρώπου είναι ιδιαίτερη και σε καμία περίπτωση δεν είναι τόσο απλό το θέμα, όσο να βάλεις πολλαπλούς υπολογιστικούς πυρήνες να δουλεύουν σε οποιαδήποτε διάταξη.
Οι παράλληλες ανθρώπινες σκέψεις, ακόμη και αν ξεκινούν από τα ίδια ακριβώς δεδομένα, είναι απίθανο να καταλήξουν στα ίδια ακριβώς συμπεράσματα. Όπως επίσης αν διασπαστεί το αντικείμενο της σκέψης σε μικρότερα αντικείμενα προς ατομική επεξεργασία, χάνεται η γενική εικόνα και οι ασύνδετες μεταξύ τους σκέψεις καταλήγουν σε μια ασυναρτησία.
Αν όμως την παράλληλη επεξεργασία ακολουθήσει ένας υγιής διάλογος στον οποίο οι διαφορετικές σκέψεις θα έρθουν σε επαφή, τότε είναι δυνατόν να γίνει μια ακόμη ομαδική επεξεργασία από την οποία θα προκύψει άμβλυνση των διαφορών και σύγκλιση των απόψεων. Και αν επαναληφθεί ξανά και ξανά, τότε ίσως να επιτύχουμε το ακατόρθωτο. Τη σύμπλεξη των σκέψεων μιας ομάδας ανθρώπων σε μια ενιαία, αποδεκτή από όλους σκέψη στην οποία όλοι συνετέλεσαν με το δικό τους τρόπο.
Η υλοποίηση της συλλογικής σκέψης δεν απαιτεί μια ομάδα που ασπάζεται την ίδια ιδεολογία. Παρ' όλο που όσο πιο κοντά σε μία ιδεολογία είναι τα μέλη της ομάδας, τόσο πιο εύκολη είναι η σύμπλεξη των σκέψεών τους, εν τούτοις οι κοντινές οπτικές γωνίες από τις οποίες αντιλαμβάνονται το αντικείμενο της σκέψης ίσως οδηγούν σε ελλιπείς εκτιμήσεις των αρχικών συνθηκών. Και εν τέλει ίσως η τελική τους σκέψη είναι αυτή που τους υποδεικνύει η ιδεολογία τους.
Αντιθέτως, μια ομάδα που αποτελείται από μέλη διαφορετικών ιδεολογιών, μπορεί να έχει δυσκολότερο έργο όσον αφορά την τελική διαδικασία, όμως έχει τέτοια ευρεία άποψη του αντικειμένου και πληθώρα δεδομένων, που μια ενδεχόμενη σύμπλεξη θα περιέχει τη σιγουριά της ορθότητας.
Η συλλογική σκέψη δεν οδηγεί κατ' ανάγκη στη σωστή απόφαση. Οδηγεί όμως σε μια απόφαση η οποία αντικατοπτρίζει τη σκέψη της ομάδας και στη λήψη της οποίας είναι συνυπεύθυνα όλα τα μέλη της. Επομένως ακόμη και σε περίπτωση λάθους η ευθύνη βαρύνει όλους και όλοι θα πρέπει να μεριμνήσουν για την επανόρθωση, πιθανότατα μέσω μιας ακόμη συλλογικής σκέψης. Έχει έρθει ο καιρός να σταματήσουμε να σκεπτόμαστε με κατεστημένες υποδείξεις, αλλά να ανακαλύψουμε νέα εργαλεία, να τα δοκιμάσουμε και να τα χρησιμοποιήσουμε. Και σε καμία περίπτωση να μη φοβηθούμε μήπως κάνουμε λάθος.
Αλέξανδρος Παντελειός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου