Τετάρτη 27 Οκτωβρίου 2010

Ο μύθος των ... καλών Ιταλών

Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ιταλικής κατοχής έχουν συµβάλει στη δηµιουργία µίας µυθολογίας για την «ήπια» ιταλική κατοχή, σε αντίθεση µε την «άγρια» και «απάνθρωπη» γερµανική. Ιστορικοί λόγοι εξηγούν το γιατί συχνά στον δηµόσιο λόγο ο ιταλός στρατιώτης παρουσιάζεται σαν αφελής, ερωτιάρης, αδιάφορος για τον πόλεµο και κοντά στα προβλήµατα των κατακτηµένων. Στις µικρές κωµοπόλεις και στα χωριά, που κατά τεκµήριο βρίσκονταν υπό ιταλικό έλεγχο, η καθηµερινότητα επέτρεπε την επαφή κατακτητών και κατακτηµένων. Σε περιόδους νηνεµίας, ο ιταλός στρατιώτης φάνταζε ως ο εκπρόσωπος µίας µακρινής εξουσίας, ένα θύµα και αυτός των περίπλοκων περιστάσεων του πολέµου. Τον Σεπτέµβριο του 1943 η συνθηκολόγηση της Ιταλίας έγινε δεκτή µε ενθουσιασµό από τους υπόδουλους στον φασισµό λαούς. Οι ιταλοί στρατιώτες βρέθηκαν ξαφνικά µετέωροι και χιλιάδες συνελήφθησαν από τους Γερµανούς, ενώ µικρές οµάδες εντάχθηκαν σε αντιστασιακές οργανώσεις. Η ανακούφιση από τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας και η µοίρα των ιταλών στρατιωτών δηµιούργησε αισθήµατα συµπάθειας για τους χτεσινούς κατακτητές, που ξαφνικά αναβαπτίζονταν σε συµµάχους. Τα όσα συνέβησαν στην Κεφαλονιά είναι χαρακτηριστικά για τη µεταστροφή. Εκεί, πέντε χιλιάδες άντρες της Μεραρχίας Ακουι εξοντώθηκαν από τον γερµανικό στρατό, σε µία από τις µαζικότερες σφαγές αιχµαλώτων πολέµου. Η τραγική αυτή ιστορία προσέφερε το υπόβαθρο για το πολυδιαφηµισµένο, αλλά προβληµατικό, «Μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλι». 

Νέες έρευνες
Η σύγχρονη ιστορική έρευνα έχει αναδείξει το εσφαλµένο των προσεγγίσεων, που βασίζονται στη διχοτοµία «καλών» και «κακών» κατακτητών. Η βία, οι εκτελέσεις, η πείνα και ο εξευτελισµός της ανθρώπινης ζωής ήταν στοιχεία παρόντα στην καθηµερινότητα της ιταλικής κατοχής. Ιδίως από τα τέλη του 1942. οι ιταλικές αρχές απάντησαν στην άνοδο της επιρροής του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ µε µεθόδους τροµοκράτησης του πληθυσµού. Ο ελβετός ιστορικός Davide Rodogno, στην «Ιστορία της Ελλάδας του 20ού αιώνα» (τόµος Γ1, εκδόσεις Βιβλιόραµα), καταγράφει ότι µόνο τον Φεβρουάριο του 1943 οι ιταλικές εκκαθαριστικές επιχειρήσεις είχαν ως αποτέλεσµα 250 επιβεβαιωµένους νεκρούς. 

Η πολυετής έρευνα της ιστορικού Lidia Santarelli έχει φέρει στο φως άγνωστο υλικό για το ολοκαύτωµα του χωριού Δοµένικο στη Θεσσαλία. Εκεί, στις 16 Φεβρουαρίου του 1943 οι ιταλικές δυνάµεις συγκέντρωσαν 117 άνδρες ηλικίας από 14 έως 80 ετών, ενώ το χωριό λεηλατήθηκε και πυρπολήθηκε. Στη διαδροµή προς τη Λάρισα, όπου υποτίθεται θα ανακρίνονταν για µία αντάρτική επίθεση, οι 117 κάτοικοι του Δοµένικου εκτελέστηκαν. Την ίδια τύχη είχαν ακόµα πενήντα άνθρωποι που συνελήφθησαν κατά την πορεία της ιταλικής φάλαγγας στα χωριά της ευρύτερης περιοχής. 

Ο λιµός Η ιστορία του Δοµένικου, που αποτέλεσε κύριο θέµα του ντοκιµαντέρ «Ο µύθος των καλών Ιταλών» του Στέλιου Κούλογλου (πάνω σε µία ιδέα της Lidia Santarelli και του Κωστή Κορνέτη), υπήρξε ένα από τα δεκάδες επεισόδια κατοχικής βίας µε πρωταγωνιστή τις ένοπλες δυνάµεις της Ιταλίας. Η εξαθλίωση και η πείνα συνιστούν όψεις της κατοχικής καθηµερινότητας εξίσου βίαιες µε τα επεισόδια των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Η Sheila Lecouer στο βιβλίο της για την ιταλική κατοχή της Σύρου παρουσιάζει τον καταστροφικό λιµό του 1942, που είχε ως αποτέλεσµα τον θάνατο περίπου 4.000 κατοίκων του νησιού. 


tanea.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου